Πέμπτη 20 Φεβρουαρίου 2014

Το Χαλάνδρι δεν αντέχει άλλο τσιμέντο.


Το γράφω όπως το αντιλαμβάνομαι, το Χαλάνδρι δεν αντέχει άλλο τσιμέντο, ούτε στους δρόμους και τις πλατείες, ούτε στην επικοινωνία και τις σχέσεις. Δεν χωράει άλλο μπετό μεταξύ μας. Αρκετά επιβαρύνθηκε η περιοχή τις τελευταίες δεκαετίες με την ραγδαία ανοικοδόμηση, με την ανέγερση μεγάλων σούπερ μάρκετ, με το ξήλωμα και το ξαναχτίσιμο δρόμων και πλατειών. Δεν αντέχεται περαιτέρω αποξένωση και ασυνεννοησία μεταξύ των δημοτικών παρατάξεων, δεν υποφέρεται άλλο ο στραγγαλισμός της κοινής λογικής στο βωμό συμφερόντων και ιδιοτελειών.
Το πάλαι ποτέ προάστιο έχει ανάγκη να ξαποστάσει, να πάρει μια βαθειά ανάσα, να οραματιστεί και να σχεδιάσει το μέλλον. Είναι μεγάλες οι αλλαγές, που η ανάπτυξη του λεκανοπεδίου με το κλείσιμο του περασμένου αιώνα επιφύλαξε για την περιοχή. Έργα κολοσσιαία και υποδομές ογκώδεις ανέτρεψαν εκ βάθρων την εικόνα της πόλης και δημιούργησαν νέα δεδομένα, τόσο ως προς τις λειτουργίες της, όσο και ως προς τη ζωή και την καθημερινότητα των κατοίκων.
Η Αττική Οδός, το μετρό, ο Προαστιακός έργα-ανάσες για το λεκανοπέδιο, που το «πέρασμά» τους από το Χαλάνδρι δημιούργησε συνθήκες πρωτόγνωρες και ανέτρεψε άρδην τον προαστιακό του χαρακτήρα. Οι «ήσυχες» εκτός σχεδίου περιοχές της Μεταμόρφωσης και του Πατήματος εξαφανίστηκαν κάτω από τόνους μπετό, είτε για τους δρόμους, είτε για την οικιστική ανάπτυξη. Το κέντρο της πόλης στροβιλίστηκε αρκετές φορές στους ρυθμούς των αναπλάσεων και των χωροθετήσεων μέχρι να καταλήξει να πάλλεται πότε στους ρυθμούς των κέντρων ψυχαγωγίας και πότε των κορναρισμάτων. Το Κάτω Χαλάνδρι, η περιοχή που διατηρεί ακόμα σε πείσμα των καιρών τα χαρακτηριστικά της παραδοσιακής γειτονιάς, μετατράπηκε σε μαλακό υπογάστριο των νέων σταθμών του μετρό επί της Μεσογείων και βιώνει το μαρτύριο της κυκλοφοριακής συμφόρησης και ασφυξίας από την άναρχη διέλευση και στάθμευση αυτοκινήτων. Ο Συνοικισμός και το Πολύδροσο «ακούνε» έντονα πλέον τον απόηχο της πολύβουης Κηφισίας και περιμένουν στην ουρά να έρθει η σειρά τους για «ανάπτυξη».
Η ανοχή και διατήρηση χωροταξικών εκκρεμοτήτων και «γκρίζων ζωνών» μέσα στον πολεοδομικό ιστό της πόλης, παρά την εξέλιξη επί σειρά ετών τόσων μεγαλεπήβολων και υπεραστικών έργων υποδομής, λειτουργεί ως πολιορκητικός κριός για την ανάπτυξη και την ομαλή λειτουργία της. Το παρόν καθορίζει το μέλλον, όμως το παρελθόν έχει διαμορφώσει τις συνθήκες και τους όρους του παρόντος. Αυτοί οι όροι θα πρέπει να αξιολογηθούν, να μελετηθούν, ώστε να διαγνωσθεί με ποιον τρόπο και σε ποιο βαθμό είναι δυνατόν να βελτιωθούν οι σημερινές συνθήκες ζωής για το Χαλάνδρι και τους κατοίκους του.
Οι εύκολες λύσεις θα διατυπωθούν στα προεκλογικά φυλλάδια. Οι ανέξοδες υποσχέσεις θα γεμίζουν πολύχρωμες σελίδες πολυτελών εντύπων. Εντυπωσιακές εικόνες θα δείχνουν δρόμους δίχως μποτιλιαρίσματα και ποδηλατοδρόμους με χαμογελαστούς ποδηλάτες. Η Ρεματιά θα σκορπίσει τη δροσιά και την ευεξία της μέσα από πολυτελείς εκδόσεις, μαζί με το «Αετοπούλειο», που θα λάμπει από τα πολυποίκιλα πολιτιστικά του δρώμενα και το «Παπαδάκης», που θα σηματοδοτεί ένα αθλητικό μέλλον της νεολαίας του Δήμου που δεν υπάρχει. (Κάποιες άλλες εκδόσεις μπορεί να μη μυρίζουν καν μελάνι, αλλά απ’ αυτές ν’ αναδύονται οι οσμές κοινωνικής ευαισθησίας και να ξεχειλίζει το περίσσευμα αλληλεγγύης υπό τους ήχους της δημοτικής φιλαρμονικής. Άλλο θέμα).
Οι λύσεις όμως δίνονται έμπρακτα μέσα στη ζωή κι όχι με λόγια μέσα απ’τα προεκλογικά φυλλάδια. Μέρος της λύσης –το θεμελιώδες και κρισιμότερο– είναι ν’ ακουστούν αλήθειες. Η ειλικρίνια να πιάσει τη συνέπεια απ’ το χέρι και το μεράκι να κινητοποιήσει τη γνώση.
Μια μεγάλη αλήθεια είναι, ότι το Χαλάνδρι δεν μπορεί να ξαναγίνει προάστιο. Μπορεί –και πρέπει– όμως να γίνει πιο ανθρώπινο, πιο όμορφο, πιο ελκυστικό, μπορεί να γίνει μια σύγχρονη λειτουργική πόλη, που να εξυπηρετεί αποτελεσματικά τους δημότες και να ικανοποιεί με τις υπηρεσίες τους κατοίκους, τους επαγγελματίες και τους επισκέπτες του. Το Χαλάνδρι –όπως και κάθε «Χαλάνδρι»– είναι οι άνθρωποι, οι άνθρωποι είναι η ψυχή και η καρδιά της πόλης, αυτοί δίνουν το χρώμα, το ρυθμό και την ουσία στις όποιες αποφάσεις, διαδικασίες, επιλογές ή δραστηριότητες. Εκείνοι καθορίζουν πόσο μακριά μπορεί να φτάσουν οι ορίζοντες της πόλης τους, πόσο δυναμικά μπορούν να κινηθούν οι θεσμοί κι οι οργανωμένες δομές της, ποιοι θα έχουν την ευθύνη να συντονίσουν και να καθοδηγούν την πορεία της στο χρόνο.
Αν το γράψω όπως το αισθάνομαι, θα έγραφα, ότι η πόλη χρειάζεται να ξαναβρεί την ταυτότητά της, τα πατήματά της στο διάβα της ιστορίας και τον προσανατολισμό της στο γύρισμα των χρόνων και της εξέλιξης. Πυξίδα της σ’ αυτή την αναζήτηση, σ’ αυτή τη δύσκολη κι επίπονη πορεία δεν θα μπορούσε να είναι άλλη πιο αξιόπιστη, αλλά και πιο κατάλληλη, απ’ τον πολιτισμό και τις αξίες του, από το πρόταγμα στον άνθρωπο, τη ζωή και την ψυχή του.
Η πόλη μας χρειάζεται να ξαναπιάσει το νήμα με τη χαμένη της ταυτότητα, με την ιστορία της, με το παρελθόν της, γι’ αυτό χρειάζεται κοντά της τους ανθρώπους της. Είναι ανάγκη να ψάξουμε πρώτα μέσα μας την πόλη που μέσα της ζούμε. Είναι ανάγκη να περπατήσουμε, να τρέξουμε, να συναντηθούμε, να μιλήσουμε. Μέσα απ’ αυτή την πορεία στην ψυχή μας και στην ψυχή της πόλης, μέσα απ’ τα διδάγματα του χτες, το σήμερα θα συνθέσει βήμα-βήμα τον χάρτη που οδηγεί στο αύριο. Όχι σαν μια διαδικασία εσωστρέφειας, αποφυγής κι ομφαλοσκόπησης, ούτε σαν έναν φιλάρεσκο και άγονο εξωραϊσμό ή μια στείρα και ανούσια ισοπέδωση του παρελθόντος, αλλά σαν ένα δυναμικό αναβάπτισμα αυτογνωσίας για μιαν άλλη αναγέννηση της πόλης, που στηριγμένη γερά στις ρίζες της απλώνει με θάρρος, σιγουριά και χάρη τα κλωνάρια της ψηλά, στον ουρανό, στο αύριο. Αγκαλιάζει κι αγκαλιάζεται, στηρίζει και στηρίζεται, αναπτύσσει κι αναπτύσσεται.
Όσοι αυτής της πόλης μπορούν να ξεχωρίσουνε τη δύναμη, όση σ’ αυτή την πόλη έχουν τη διάθεση να δώσουνε αντί να πάρουν, όσοι πιστεύουν στην ανάγκη της συνύπαρξης κι όσοι πιστεύουν, ότι οι δρόμοι ανοίγουν ευκολότερα μόνο αν και με άλλους μαζί τους περπατήσεις, αξίζει να κοιτάξουνε κατάματα την ελπίδα, αξίζει τα τείχη του τσιμέντου να τολμήσουν να γκρεμίσουν.
Ας δοκιμάσουμε μαζί να περπατήσουμε. Ας περπατήσουμε μαζί αυτό το δρόμο, αντί να περιπλανιόμαστε χαμένοι στις ασάφειες και τα ψιλά τα γράμματα των διακηρύξεων, αντί χρόνια να χάνονται στα αδιέξοδα των εγωισμών και της μικροψυχίας. Ο πολιτισμός χωράει όλα κι όλους, την καθαριότητα, τη χωροταξία, το κυκλοφοριακό, το περιβάλλον, την ποιότητα ζωής. Χωράει τη διοίκηση, τους δημότες, τους επαγγελματίες, τους εργαζόμενους, τους πολίτες. Ας βρεθούμε οι Χαλανδραίοι κι αυτά βρίσκονται, ιδέες, σχέδια και γνώσεις περισσεύουν.
Ο δισταγμός τούτη την ώρα, δεν θα κρατήσει πίσω μόνο κάποιων τις φιλοδοξίες, αλλά της πόλης όλης, της πόλης μας, το φιλόδοξο, απαιτητικό κι ελπιδοφόρο μέλλον.
Το Χαλάνδρι δεν αντέχει άλλο τσιμέντο.

Πέμπτη 13 Φεβρουαρίου 2014

Η σταύρωση των "58".


Κι εκεί που, αργά αλλά σταθερά, πήγαιναν οι «58» προς τις ευρωεκλογές «με το σταυρό στο χέρι», τους έμεινε ξαφνικά μόνο ο σταυρός. Από τη μια στιγμή στην άλλη, με μια τροπολογία, λες κι ήρθαν τα πάνω κάτω σ’ έναν χώρο που –κατά δήλωσή του– ούτε πάνω έχει ούτε κάτω, μόνο προσανατολισμό σε κάποιο νοητό πολιτικό χάρτη: Κεντροαριστερά.

«Εφτά σε παίρνει αριστερά», αλλά μην το ζορίζεις, γιατί αν μπλέξουμε στο μέτρημα και στο ζύγισμα, στο σταύρωμα και τα κουκιά, δε θα μείνει στάλα πρωτοβουλίας για πολιτικές απόψεις, θέσεις, προτάσεις κι αυτό είναι το ζητούμενο. Τα πρόσωπα θα τα βρούμε, δεν είναι δα και πολλοί, πενήντα οχτώ νοματαίοι, πόσους ευρωβουλευτές μπορούν να στηρίξουν; Κι οι άλλοι που συμμετέχουν μαζί τους; Τίποτα;

Ο εξορκισμός γίνεται με σταυρό, αλλά ο εξορκισμός του σταυρού, όποια προτίμηση κι αν έχεις, σ’ όποιο σημείο το κεντροαριστερού χώρου κι αν στέκεσαι δεν νομίζω ότι αποτελεί σημείο τριβής και ηττοπάθειας. Εκτός κι αν τελικά, αυτό που ξορκίζεται δεξιά κι αριστερά σαν «μιντιακή δημοκρατία» αποτελεί μια αδυσώπητη και σκληρή πραγματικότητα, που δεν μπορείς όχι μόνο ν’ αλλάξεις, αλλά ούτε κάν ν’ αντιμετωπίσεις. Τότε τι «παίζεις»; Κάτσε ήσυχα στο πάνελ σου, όπου τέλος πάντων –λόγω καθηγητικής έδρας ή άλλων συναφών προσόντων– σε καλούν, πες τις απόψεις σου κι «ευχαριστούμε που μας παρακολουθήσατε».

Ξέρεις και κάτι; Υποτιμάς με την αντίδρασή σου κι εμένα, που απ’ την αρχή σε παρακολουθώ, γιατί η πρωτοβουλία σου εκτίμησα είναι μια χαραμάδα φωτός –παρά τις κάποιες «θαμπάδες» της– μέσ’ στο γκρίζο, το ζοφερό και το μαύρο. Εμμέσως πλην σαφώς, με χαρακτηρίζεις ανίκανο κι ευκολόπιστο, ώστε να μην μπορώ να ξεχωρίσω «δυο γαϊδάρων άχυρα», τη Φώφη απ’ τον Σουλεϊμάν ή τον Παγουλάτο από τον Παπαδάκη. Άσε που με μπολιάζεις με το «καλημέρα» αρνητικά με τις φοβίες για καπελώματα και παρασκήνια, για ίντριγκες και συμφωνίες κάτω απ’ το τραπέζι. Τι περίμενες; Δρόμο στρωμένο με γαρίφαλα και βιόλες; Πάνε οι εποχές της «ΠΟΛ.ΑΝ» και του «ΔΗ.Κ.ΚΙ.» Αφού εκτίθεσαι θα παρακολουθήσεις –τη δεδομένη συγκυρία– τους κανόνες και τους όρους του «συστήματος». Πού θα είσαι εσύ; Στο «άλλα λόγια ν’ αγαπιόμαστε»; Για εκλογές πάμε κι όχι για «τσιγκολελέτα» στο προαύλιο του Προεδρικού Μεγάρου. Πολιτική πρωτοβουλία είσαι, όχι φιλολογικός σύνδεσμος, ούτε φοιτητικό φροντιστήριο.

Αφού ξεκαθαρίστηκε, λοιπόν, το θέμα του «σταυρού», ας πάμε στα πιο δύσκολα. Προετοιμάζεται –είπε η Αθηνά Δρέττα στο Χαλάνδρι– κείμενο πολιτικών θέσεων και συγκεκριμενοποίηση της αρχικής διακήρυξης μέχρι τις αρχές Μάρτη. Αναμφίβολα αναγκαίο. Ελπίζω να μην αναμασά τα «τώρα» και τα «τώρα» που ακούστηκαν στο Κέντρο Νεότητας. Αυτά μας «έφαγαν» τόσα χρόνια, όταν πριν από εκλογές μαζευόμασταν γιατί κάθε φορά «τώρα» ήταν η ανάγκη για συσπείρωση, «τώρα» για ενότητα, «τώρα» για δράση. Ψηφίζαμε κι εμείς «εδώ και τώρα» και την επ’ αύριο των εκλογών τα «τώρα» όχι μόνο πήγαιναν περίπατο, άλλα τώρα –τότε– ούτε που μας ήξεραν. Μέχρι να ξανάρθουν οι άλλες εκλογές και ν’ ακουστούν τα άλλα –ίδια– «τώρα».

Στις πολιτικές θέσεις δεν σας φοβάμαι. Ο χώρος έχει «κεφάλια» κι οι προοδευτικές ιδέες, οι μεταρρυθμίσεις κι οι αλλαγές εδώ κυοφορούνται, γεννιούνται και καρπίζουν. Ο οραματισμός του μέλλοντος κι η περιγραφή του πλαισίου κοινωνικής αναφοράς μπορούν να γίνουν με ξεκάθαρο και ρεαλιστικό τρόπο. Ιδιαίτερα προτάσεις για τομές στο πολιτικό σύστημα, όπως εύστοχα επεσήμανε ο Νίκος Αλίβιζάτος στην ίδια εκδήλωση των «58» στο Χαλάνδρι, που αφορούν π.χ. τον εκλογικό νόμο, την ψήφο των μεταναστών και την ευθύνη των υπουργών, προσφέρουν ένα ελπιδοφόρο, αλλά και σταθερό υπόβαθρο για τις όποιες αλλαγές στο θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας του πολιτικού συστήματος.

«Δεν είμαστε κόμμα» –λέγεται–, αλλά χωρίς οργάνωση και συντονισμό η υπόθεση είναι χαμένη, εκτός κι αν τελικά κάποιοι νομίζουν ότι η διακυβέρνηση του τόπου μπορεί να γίνει μέσω Μ.Κ.Ο. Κακά τα ψέματα, είναι προφανές ότι οι «58» διαθέτουν στην παρούσα Βουλή ισχυρή κοινοβουλευτική εκπροσώπηση. Ποιους; Τι είναι το ΠΑ.ΣΟ.Κ., ο Λοβέρδος, ο Ψαριανός; Δεν μπορούν να εκφράσουν τον αρχικό κοινοβουλευτικό πυρήνα της πρωτοβουλίας; Ας προσυπογράψουν την προγραμματική συμφωνία κι ας ξεκινήσουν από κοινού ως εκπρόσωποι της πρωτοβουλίας πλέον την υποστήριξη και προώθηση αυτών των θέσεων μέσα στο Κοινοβούλιο. Από αυτή τη Βουλή. Χωρίς να αμφισβητείται η κυβερνητική σταθερότητα –τουλάχιστον προς το παρόν– ως προς την τήρηση των στόχων του μεσοπρόθεσμου και των συμφωνιών, αλλά εκτός κυβέρνησης και με σαφές ιδεολογικό στίγμα πλέον και διακριτή πολιτική ατζέντα.

Μέσα από αυτές τις διαδικασίες, όχι μόνο θα διαφανεί ποιοι στηρίζουν κι ακολουθούν αυτή την πρωτοβουλία για την ανασυγκρότηση του κεντροαριστερού χώρου, αλλά και ποιοι προσβλέπουν εκ του ασφαλούς στην εκμετάλλευση ή αποτυχία του εγχειρήματος. Όποιος προσδιορίζεται και τοποθετείται σ’ αυτόν τον χώρο, από τώρα να κληθεί να συμμετάσχει ενεργά και ν’ αναλάβει την προώθηση και μέσα στο Κοινοβούλιο της πολιτικής του ατζέντας, για την Ελλάδα, για την Ευρώπη, για το παρόν και το μέλλον.

Με τον τρόπο αυτό, ούτε ο πρωθυπουργός θα μπορεί –ελέω συγκυβέρνησης– να φαντασιώνεται τον μοναδικό κι αταλάντευτο μεταρρυθμιστή, ούτε –πολύ περισσότερο– θα καταναλώνεται «αριστεροσύνη» και κοινωνική ευαισθησία εκ του ασφαλούς αποκλειστικά από ετερόκλιτους κι αυτόκλητους αντιμνημονιακούς επαναστάτες από το βήμα της Βουλής. Οι όροι εντός Κοινοβουλίου, αλλά και στο πλαίσιο του κομματικού συστήματος θ’ αλλάξουν. Ο ψευδεπίγραφος διχασμός «μνημόνιο – αντιμνημόνιο» καταρρίπτεται. Εκ των πραγμάτων δημιουργείται ένας θεσμικός πόλος, που προετοιμάζεται συλλογικά για τις επόμενες εκλογές. Οι εξελίξεις αρχίζουν να τρέχουν κι οι αλλαγές στο πολιτικό σύστημα επισπεύδονται.  Η κοινωνία μπορεί δημόσια πλέον να δει και ν’ ακούσει την πρωτοβουλία ως θεσμικό παράγοντα. Μπορεί ν’ αξιολογήσει, μπορεί να κρίνει και να συγκρίνει. Ο πολιτικός αχταρμάς κι η ιδεολογική συσκότιση αρχίζουν ν’ αποσυντίθενται. Το νεφέλωμα μορφοποιείται και το απροσδιόριστο συγκεκριμενοποιείται.

Εγχείρημα φιλόδοξο, δύσκολο, αλλά όχι ακατόρθωτο, μάλλον –θα τολμούσα να πω– αυτονόητο. Μέχρι τις Ευρωεκλογές ο χρόνος είναι ελάχιστος, αλλά η παρακαταθήκη του μπορεί και να περισσέψει μέχρι τις επόμενες εθνικές εκλογές, αν κάποιοι σταθμίσουν την κρισιμότητα της συγκυρίας και δράσουν με πολιτική συνέπεια, τόλμη κι υπευθυνότητα. Δεν αναζητούνται Δον Κιχώτες, αλλά πολιτικοί που θα λειτουργήσουν με σθένος μέσα στην κρίση για να μετουσιωθεί σε πράξη αυτό που η κοινωνία με αγωνία τα τελευταία χρόνια αναζητάει: Σταθερότητα, δικαιοσύνη, ανάπτυξη.

Αν η πρωτοβουλία αξιοποιήσει με αποφασιστικότητα το θεσμικό πλαίσιο της μεταπολίτευσης, μπορεί να επιτελέσει κι ένα ακόμα σπουδαίο έργο: Να υπενθυμίσει, σ’ εκείνους που εύκολα ξέχασαν ή με ευκολία αντιπαρέρχονται, ότι αυτή η τόσο παρεξηγημένη στις μέρες μας περίοδος της νεότερης ιστορίας του τόπου, διαμόρφωσε και προσφέρει σήμερα τα απαραίτητα θεσμικά εργαλεία, το αναγκαίο έρμα δημοκρατίας, για την έξοδο από την πολιτική κρίση και την ομαλή λειτουργία του πολιτεύματος.

Θα είναι μια σπουδαία προσφορά για τον λαό και μια σημαντική πολιτική παρακαταθήκη για τον τόπο. Μπορεί η σκληρότητα της περιόδου να μην επιτρέπει τον εξωραϊσμό της πολιτικής, αλλά πολιτική δίχως ευαισθησία είναι πολιτική δίχως όραμα, δίχως κοινωνικές αναφορές, δίχως ανθρωποκεντρικό προσανατολισμό κι αριστερό πρόσημο.

Είναι πολλά και δύσκολα. Αν ήταν απλά και εύκολα, γιατί θα χρειαζόταν η κεντροαριστερή πρωτοβουλία; Ο ΣΥΡΙΖΑ θα ήταν υπεραρκετός.